Τετάρτη 29 Φεβρουαρίου 2012
Δευτέρα 27 Φεβρουαρίου 2012
Σάββατο 25 Φεβρουαρίου 2012
ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ
Την Πέμπτη 16 Φεβρουαρίου πήγαμε με την τάξη μας στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσ/νίκης. Μελετήσαμε τις εκθέσεις: «Προιστορική Μακεδονία», «Μακεδονία από τις ψηφίδες στα pixels», «Το δώρο του Διονύσου», «Έλληνες και Φοίνικες-Στα σταυροδρόμια της Μεσογείου», «Ο χρυσός των Μακεδόνων».Όλα τα εκθέματα ήταν εντυπωσιακά. Κάποια όμως μας εντυπωσίασαν περισσότερο και γι αυτό τα καταγράψαμε έτσι όπως θα τα δείτε παρακάτω:
Πέμπτη 23 Φεβρουαρίου 2012
ΕΘΙΜΑ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙΟΥ
ΘΡΑΚΗ 
ΙΟΝΙΟ ΠΕΛΑΓΟΣ
Λέρος και Σύμη
Οι Αποκριές γιορτάζονται με τις "καμουζέλες", μασκαράτες και τους αυτοσχέδιους ποιητές που σκαρώνουν περιπαιχτικά στιχάκια τα οποία τα απαγγέλλουν παιδιά ντυμένα καλογεράκια πηγαίνοντας από σπίτι σε σπίτι. Το ίδιο έθιμο έχουν επίσης και στην Σύμη.
ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ
Φιλιατρά Μεσσηνίας
Την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς ανάβανε το τζάκι και όλη η οικογένεια μαζεύονταν γύρω από αυτό. Ο παππούς μου έβαζε μέσα στις στάχτες 15 αβγά, όσα δηλαδή ήταν τα άτομα της οικογένειας του. Έβαζαν στην σειρά τα αβγά, και το πρώτο το έπαιρνε όποιος είχε γεννηθεί πρώτος. Τα αβγά τα άφηναν 10 λεπτά στην στάχτη. Όταν τα έβγαζαν από τις στάχτες τα κοίταζαν πάρα πολύ καλά. Όποιο αβγό ήταν ιδρωμένο έλεγαν πως αυτός θα δούλευε πάρα πολύ εκείνη τη χρονιά, και ότι η σοδειά του θα πήγαινε πάρα πολύ καλά. Όποιο αβγό δεν έσπαζε, έλεγαν πως θα περνούσε τη χρονιά του τεμπέλης. Όποιο αβγό έσπαζε, έλεγαν ότι θα είχε τόση προκοπή που όλοι οι άλλοι θα έσκαζαν από τη ζήλια τους. Αυτό το έθιμο το συνεχίζουμε και τώρα στο σπίτι μας.
Πάτρα
Το πατρινό καρναβάλι είναι η μεγαλύτερη αποκριάτικη εκδήλωση στην Ελλάδα. Οι εκδηλώσεις αρχίζουν στις 17 Ιανουαρίου και διαρκούν μέχρι την Καθαρή Δευτέρα. Αυτό περιλαμβάνει χορούς παρελάσεις, κυνήγι θησαυρού. Τελειώνει το τελευταίο Σαββατοκύριακο της αποκριάς με ποδαράτη παρέλαση, τη μεγάλη παρέλαση αρμάτων και τέλος το κάψιμο του βασιλιά καρνάβαλου στο μόλο του Αγίου Νικολάου.
«Μπουρμπούλια»
Χοροί στους οποίους οι ντάμες έρχονται ελεύθερα χωρίς εισιτήριο και συνοδό. Φορούσαν μαύρο ντόμινο και μάσκα ώστε να μην αναγνωρίζονται και έχουν τη πρωτοβουλία εκλογής καβαλιέρου.
«Νυχτερινή ποδαράτη παρέλαση»
Λέγεται έτσι επειδή δεν συμμετέχουν άρματα αλλά μόνο οι ομάδες του κρυμμένου θησαυρού. Στη διάρκεια της παρέλασης αυτή που συμμετέχουν χορεύουν με κέφι.
Στο Διδυμότειχο κυριαρχεί το έθιμο του «Μπέη», με σατυρική διάθεση για τα χρόνια της τούρκικης κατοχής. Ο Μπέης στολισμένος και βαμμένος τριγυρίζει το χωριό μαζί με την φρουρά του και αναπαριστά τις γεωργικές εργασίες της εποχής. Ακολουθούν οι «Γαϊδουρομαμαχίες» και η «Ρωμαϊκή πάλη».
ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ Κουδουνοφόροι στο Σοχό
Οι «Κουδουνοφόροι Τράγοι», από αιώνες πριν μέχρι και σήμερα, - είναι κατάλοιπο από την Διονυσιακή λατρεία και Βακχεία, αρχέγονο, καθαρά παγανιστικό - την περίοδο της Αποκριάς γεμίζουν τους δρόμους του Σοχού, αναστατώνουν γη και ουρανό, προκαλούν τη φύση και την κοινωνία. Ομάδες μεταμφιεσμένων με μαύρες γιδοπροβιές, ζωσμένοι με τα τέσσερα ογκώδη σιδερένια κουδούνια, παρουσιάζονται από παντού, χοροπηδούν και σείουν τα κουδούνια τους ενώ τραγουδούν με γοερή φωνή.
Οι εκδηλώσεις δένουν αρμονικά σε ένα σφιχτοδεμένο σύνολο, το παραδοσιακό γάμο την Κυριακή της Αποκριάς. Οι τραγόμορφοι χορεύουν στους δρόμους μαζί με όλους τους συγγενείς. Μια μεγαλόπρεπη γαμήλια πομπή μεταφέρει να προικιά της νύφης, τα οποία είναι όλα χειροποίητα εξαιρετικής λαϊκής τέχνης, φορτωμένα πάνω σε άλογα. Οι ζουρνάδες και τα νταούλια παίζουν ασταμάτητα ενώ το ρακί το κρασί ρέουν άφθονα ζαλίζοντας μικρούς και μεγάλους. Τις περισσότερες φορές γίνεται διακωμώδηση της νύφης και, ενώ διαλαλούν τα προσόντα και τις χαρές της, εμφανίζεται μια κουτσή, άσχημη, κοντή, χοντρή κοπέλα για να τονιστεί η παρωδία της αναβίωσης του εθίμου.
Το έθιμο του Χάσκα στη Χαλκιδική
Το βράδυ της Αποκριάς οι άντρες επισκέπτονται τους γονείς, οι νύφες τα πεθερικά, τους κουμπάρους και τους άλλους συγγενείς, φιλώντας τους το χέρι, για να δείξουν σεβασμό και να ζητήσουν συγχώρεση, κατά το χριστιανικό έθιμο. Αργότερα όλα τα μέλη της οικογένειας συγκεντρώνονται γύρω από το τραπέζι και ο αρχηγός της οικογένειας κάνει το έθιμο του χάσκα. Κρεμάει δηλαδή σε έναν πλάστη ένα σκοινί, που στην ακρη του έχει ένα βρασμένο αυγό. Το αυγό προσπαθεί κάθε μέλος της οικογένειας να το δαγκώσει, χωρίς να χρησιμοποιήσει τα χέρια του, προκαλώντας ο καθένας το γέλιο των άλλων.
Λιτόχωρο
Στο Λιτόχωρο Πιερίας αναβιώνουν το βράδυ της Κυριακής έθιμα που έχουν σκοπό τον εξαγνισμό των κακών πνευμάτων και της κακοτυχίας. Αυτό επιτυγχάνει, σύμφωνα με το έθιμο, ο Χορός των βωμολόχων που περιδιαβάζει όλο το χωριό με πειράγματα για όλους τους περαστικούς. Ακολουθεί βέβαια ξέφρενο γλέντι.
«Η Δίκη του Καδή» στην Πέλλα
Στην Πολυκάρπη της Πέλλας αναβιώνει "η Δίκη του Καδή". Οι κάτοικοι συγκεντρώνονται στην πλατεία για να δικάσουν τον αντιπρόσωπο της κακοκεφιάς και της κακής τύχης. Τελικά τον καταδικάζουν και καίνε το ομοίωμά του ανάμεσα σε χορούς και τραγούδια.
«Γενίτσαροι και Μπούλες» στη Νάουσα
Το έθιμο «Γενίτσαροι και Μπούλες» (συναντάται και ως «Γιανιτσάροι και Μπούλες», σε πιο βάρια Ναουσαίικα) είναι ένα παραδοσιακό δρώμενο στη Νάουσα την περίοδο της αποκριάς.
Το έθιμο έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα. Σήμερα μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι στη μακρόχρονη ιστορία του το έθιμο ενσωματώνει στα επί μέρους στοιχεία του, την τοπική παράδοση, τους μύθους, τους θρύλους, τα τραγούδια και τους ηρωικούς αγώνες της Νάουσας.
Τα κυριότερα στοιχεία του εθίμου που μας μεταφέρονται από μία πολύ αυστηρή προφορική παράδοση είναι:
Οι «Κουδουνοφόροι Τράγοι», από αιώνες πριν μέχρι και σήμερα, - είναι κατάλοιπο από την Διονυσιακή λατρεία και Βακχεία, αρχέγονο, καθαρά παγανιστικό - την περίοδο της Αποκριάς γεμίζουν τους δρόμους του Σοχού, αναστατώνουν γη και ουρανό, προκαλούν τη φύση και την κοινωνία. Ομάδες μεταμφιεσμένων με μαύρες γιδοπροβιές, ζωσμένοι με τα τέσσερα ογκώδη σιδερένια κουδούνια, παρουσιάζονται από παντού, χοροπηδούν και σείουν τα κουδούνια τους ενώ τραγουδούν με γοερή φωνή.
Οι εκδηλώσεις δένουν αρμονικά σε ένα σφιχτοδεμένο σύνολο, το παραδοσιακό γάμο την Κυριακή της Αποκριάς. Οι τραγόμορφοι χορεύουν στους δρόμους μαζί με όλους τους συγγενείς. Μια μεγαλόπρεπη γαμήλια πομπή μεταφέρει να προικιά της νύφης, τα οποία είναι όλα χειροποίητα εξαιρετικής λαϊκής τέχνης, φορτωμένα πάνω σε άλογα. Οι ζουρνάδες και τα νταούλια παίζουν ασταμάτητα ενώ το ρακί το κρασί ρέουν άφθονα ζαλίζοντας μικρούς και μεγάλους. Τις περισσότερες φορές γίνεται διακωμώδηση της νύφης και, ενώ διαλαλούν τα προσόντα και τις χαρές της, εμφανίζεται μια κουτσή, άσχημη, κοντή, χοντρή κοπέλα για να τονιστεί η παρωδία της αναβίωσης του εθίμου.
Το έθιμο του Χάσκα στη Χαλκιδική
Το βράδυ της Αποκριάς οι άντρες επισκέπτονται τους γονείς, οι νύφες τα πεθερικά, τους κουμπάρους και τους άλλους συγγενείς, φιλώντας τους το χέρι, για να δείξουν σεβασμό και να ζητήσουν συγχώρεση, κατά το χριστιανικό έθιμο. Αργότερα όλα τα μέλη της οικογένειας συγκεντρώνονται γύρω από το τραπέζι και ο αρχηγός της οικογένειας κάνει το έθιμο του χάσκα. Κρεμάει δηλαδή σε έναν πλάστη ένα σκοινί, που στην ακρη του έχει ένα βρασμένο αυγό. Το αυγό προσπαθεί κάθε μέλος της οικογένειας να το δαγκώσει, χωρίς να χρησιμοποιήσει τα χέρια του, προκαλώντας ο καθένας το γέλιο των άλλων.
Λιτόχωρο
Στο Λιτόχωρο Πιερίας αναβιώνουν το βράδυ της Κυριακής έθιμα που έχουν σκοπό τον εξαγνισμό των κακών πνευμάτων και της κακοτυχίας. Αυτό επιτυγχάνει, σύμφωνα με το έθιμο, ο Χορός των βωμολόχων που περιδιαβάζει όλο το χωριό με πειράγματα για όλους τους περαστικούς. Ακολουθεί βέβαια ξέφρενο γλέντι.
«Η Δίκη του Καδή» στην ΠέλλαΣτην Πολυκάρπη της Πέλλας αναβιώνει "η Δίκη του Καδή". Οι κάτοικοι συγκεντρώνονται στην πλατεία για να δικάσουν τον αντιπρόσωπο της κακοκεφιάς και της κακής τύχης. Τελικά τον καταδικάζουν και καίνε το ομοίωμά του ανάμεσα σε χορούς και τραγούδια.
«Γενίτσαροι και Μπούλες» στη Νάουσα
Το έθιμο «Γενίτσαροι και Μπούλες» (συναντάται και ως «Γιανιτσάροι και Μπούλες», σε πιο βάρια Ναουσαίικα) είναι ένα παραδοσιακό δρώμενο στη Νάουσα την περίοδο της αποκριάς.
Το έθιμο έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα. Σήμερα μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι στη μακρόχρονη ιστορία του το έθιμο ενσωματώνει στα επί μέρους στοιχεία του, την τοπική παράδοση, τους μύθους, τους θρύλους, τα τραγούδια και τους ηρωικούς αγώνες της Νάουσας.
Τα κυριότερα στοιχεία του εθίμου που μας μεταφέρονται από μία πολύ αυστηρή προφορική παράδοση είναι:
- Η συγκρότηση του μπουλουκιού, που προϋποθέτει την αυστηρή αποδοχή και τήρηση ορισμένων κανόνων τέλεσης του εθίμου για συμμετοχή σ’ αυτό.
- Το φύλο των τελεστών είναι μόνο νέοι άνδρες.
Ο αριθμός τους τα παλαιότερα χρόνια φαίνεται να ήταν από έξι μέχρι δώδεκα, ενώ σήμερα μπορεί να συμμετέχουν και περισσότεροι. Στο μπουλούκι, από πολύ παλιά έπαιρναν μέρος και μικρά αγόρια. 
- Τη γυναικεία μορφή (νύφη-μπούλα) την υποδύεται πάντα άνδρας.
- Τη γυναικεία μορφή (νύφη-μπούλα) την υποδύεται πάντα άνδρας.
- Η ένδυση, η μεταμφίεση και η συμπεριφορά των τελεστών διέπονται από πατροπαράδοτους κανόνες.
- Τα μουσικά όργανα (ο ζουρνάς και το νταούλι), οι χοροί, το δρομολόγιο, είναι προκαθορισμένα από το τελετουργικό.
- Τα μουσικά όργανα (ο ζουρνάς και το νταούλι), οι χοροί, το δρομολόγιο, είναι προκαθορισμένα από το τελετουργικό.
ΙΟΝΙΟ ΠΕΛΑΓΟΣ Ζάκυνθος
Το Ζακυνθινό καρναβάλι χρόνο με το χρόνο πλησιάζει τη μεγαλοπρέπεια των περίφημων καρναβαλιών των περασμένων καιρών.
Παραδοσιακός ντελάλης θα γυρίσει το νησί και θα διαλαλήσει το πρόγραμμα του καρναβαλιού. Σε όλη τη διάρκεια των αποκριών διοργανώνονται χοροί, παρελάσεις, μασκαράτες. Θεατρικές ομάδες παίζουν στις πλατείες και στους δρόμου «τις ομιλίες», αυτοσχέδια κωμικά έργα με κοινωνικές προεκτάσεις, που παίζονται από μεταμφιεσμένους άντρες. Τις Κυριακές της Αποκριάς και τις Τυρινής γίνεται η περιφορά του καρναβαλιού με τη συνοδεία αρμάτων από όλες τις περιοχές του νησιού. Οι εκδηλώσεις κλείνουν με τη πολύ διασκεδαστική «κηδεία της Μάσκας», μια αναπαράσταση-παρωδία κηδεία με πολύ γέλιο, όπου τη θέση του νεκρού παίρνει ο καρνάβαλος, ενώ ακολουθούν οι θλιμμένοι συγγενείς, με απερίγραπτη εξέλιξη. Το καρναβάλι δεν περιορίζεται μόνο στην πόλη, αλλά μεταφέρεται και σε όλα τα χωριά του νησιού.
ΑΙΓΑΙΟ ΠΕΛΑΓΟΣ
Κάρπαθος
Το Ζακυνθινό καρναβάλι χρόνο με το χρόνο πλησιάζει τη μεγαλοπρέπεια των περίφημων καρναβαλιών των περασμένων καιρών.
Παραδοσιακός ντελάλης θα γυρίσει το νησί και θα διαλαλήσει το πρόγραμμα του καρναβαλιού. Σε όλη τη διάρκεια των αποκριών διοργανώνονται χοροί, παρελάσεις, μασκαράτες. Θεατρικές ομάδες παίζουν στις πλατείες και στους δρόμου «τις ομιλίες», αυτοσχέδια κωμικά έργα με κοινωνικές προεκτάσεις, που παίζονται από μεταμφιεσμένους άντρες. Τις Κυριακές της Αποκριάς και τις Τυρινής γίνεται η περιφορά του καρναβαλιού με τη συνοδεία αρμάτων από όλες τις περιοχές του νησιού. Οι εκδηλώσεις κλείνουν με τη πολύ διασκεδαστική «κηδεία της Μάσκας», μια αναπαράσταση-παρωδία κηδεία με πολύ γέλιο, όπου τη θέση του νεκρού παίρνει ο καρνάβαλος, ενώ ακολουθούν οι θλιμμένοι συγγενείς, με απερίγραπτη εξέλιξη. Το καρναβάλι δεν περιορίζεται μόνο στην πόλη, αλλά μεταφέρεται και σε όλα τα χωριά του νησιού.
ΑΙΓΑΙΟ ΠΕΛΑΓΟΣ
Κάρπαθος
Η Κάρπαθος δικάζει αποκριάτικα τις ανήθικες πράξεις, τα στραβά και τα ανάποδα. Την Καθαρή Δευτέρα λειτουργεί το Λαϊκό Δικαστήριο Ανήθικων Πράξεων. Κάποιοι κάνουν άσχημες χειρονομίες σε κάποιους άλλους και συλλαμβάνονται από τους Τζαφιέδες (χωροφύλακες) για να οδηγηθούν στο Δικαστήριο, που το αποτελούν οι σεβάσμιοι του νησιού. Τα αυτοσχέδια αστεία και τα γέλια ακολουθεί τρικούβερτο γλέντι, με την περίφημη μουσική παράδοση της Καρπάθου.
Λέρος και ΣύμηΟι Αποκριές γιορτάζονται με τις "καμουζέλες", μασκαράτες και τους αυτοσχέδιους ποιητές που σκαρώνουν περιπαιχτικά στιχάκια τα οποία τα απαγγέλλουν παιδιά ντυμένα καλογεράκια πηγαίνοντας από σπίτι σε σπίτι. Το ίδιο έθιμο έχουν επίσης και στην Σύμη.
ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ
Φιλιατρά Μεσσηνίας
Την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς ανάβανε το τζάκι και όλη η οικογένεια μαζεύονταν γύρω από αυτό. Ο παππούς μου έβαζε μέσα στις στάχτες 15 αβγά, όσα δηλαδή ήταν τα άτομα της οικογένειας του. Έβαζαν στην σειρά τα αβγά, και το πρώτο το έπαιρνε όποιος είχε γεννηθεί πρώτος. Τα αβγά τα άφηναν 10 λεπτά στην στάχτη. Όταν τα έβγαζαν από τις στάχτες τα κοίταζαν πάρα πολύ καλά. Όποιο αβγό ήταν ιδρωμένο έλεγαν πως αυτός θα δούλευε πάρα πολύ εκείνη τη χρονιά, και ότι η σοδειά του θα πήγαινε πάρα πολύ καλά. Όποιο αβγό δεν έσπαζε, έλεγαν πως θα περνούσε τη χρονιά του τεμπέλης. Όποιο αβγό έσπαζε, έλεγαν ότι θα είχε τόση προκοπή που όλοι οι άλλοι θα έσκαζαν από τη ζήλια τους. Αυτό το έθιμο το συνεχίζουμε και τώρα στο σπίτι μας.
Πάτρα
Το πατρινό καρναβάλι είναι η μεγαλύτερη αποκριάτικη εκδήλωση στην Ελλάδα. Οι εκδηλώσεις αρχίζουν στις 17 Ιανουαρίου και διαρκούν μέχρι την Καθαρή Δευτέρα. Αυτό περιλαμβάνει χορούς παρελάσεις, κυνήγι θησαυρού. Τελειώνει το τελευταίο Σαββατοκύριακο της αποκριάς με ποδαράτη παρέλαση, τη μεγάλη παρέλαση αρμάτων και τέλος το κάψιμο του βασιλιά καρνάβαλου στο μόλο του Αγίου Νικολάου.
«Μπουρμπούλια»Χοροί στους οποίους οι ντάμες έρχονται ελεύθερα χωρίς εισιτήριο και συνοδό. Φορούσαν μαύρο ντόμινο και μάσκα ώστε να μην αναγνωρίζονται και έχουν τη πρωτοβουλία εκλογής καβαλιέρου.
«Νυχτερινή ποδαράτη παρέλαση»
Λέγεται έτσι επειδή δεν συμμετέχουν άρματα αλλά μόνο οι ομάδες του κρυμμένου θησαυρού. Στη διάρκεια της παρέλασης αυτή που συμμετέχουν χορεύουν με κέφι.
ΘΕΣΣΑΛΙΑ
«Το Μπουρανί»
«Το Μπουρανί»
Την Καθαρά Δευτέρα οι κάτοικοι του χωριού τρώνε το Μπουρανί, που είναι ζεματισμένες άγριες τσουκνίδες με κρεμμυδάκια , λίγο αλάτι και καθόλου λάδι.
ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ
«Το Γαϊτανάκι» στη Λειβαδιά
Την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, οργανώνεται το "Γαϊτανάκι". Πρόκειται για παράδοση που τηρούνταν μέχρι και μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στη Λειβαδιά και η οποία αναβιώνει τα τελευταία χρόνια. Οι γείτονες στις συνοικίες της πόλης προετοιμάζουν το Γαϊτανάκι τους μαζί με άρματα και μασκαράτες και παρελαύνουν προς την κεντρική πλατεία όπου πλέκονται τα Γαϊτανάκια.Κάθε χρόνο οργανώνονται και κάποια "γεγονότα" όπως διαγωνισμός για τη βράβευση της καλύτερης ομάδας, αναπαράσταση ποδοσφαιρικού αγώνα από ηλικιωμένες γυναίκες, παρουσίαση αποκριάτικων σκηνών, τραγούδια (αποκριάτικα της περιοχής με πειρακτικό περιεχόμενο) και παντομίμες από τους μασκαράδες, γλέντι με λαϊκούς οργανοπαίχτες κ.λ.π..
«Βλάχικος Γάμος» στη Θήβα
Δεν πρόκειται για έναν «γάμο για τα καρναβάλια», αλλά για αναπαράσταση ενός εθίμου που φθάνει στις ημέρες μας περίπου από το 1830, μετά την απελευθέρωση των ορεινών περιοχών. Το τελετουργικό, παρά το γεγονός ότι μεταφέρθηκε εδώ από τους Βλάχους των περιοχών Μακεδονίας - Ηπείρου - Θεσσαλίας, ενσωματώθηκε εύκολα στον κάμπο της Βοιωτίας.Από τα Βουκόλια της Θήβας (αρχαία διονυσιακή γιορτή που κατέληγε σε γάμο) μέχρι το Βλάχικο γάμο με το γαϊτανάκι, την πομπή, τον Πανούση-σάτυρο, το χορό του πεθαμένου, η απόσταση δεν φαίνεται καθόλου μεγάλη. Οι ομοιότητες με τις ανοιξιάτικες διονυσιακές γιορτές της γονιμότητας και ανανέωσης είναι πολλές.Στις μέρες μας 9 διευρυμένες «οικογένειες» της Θήβας, με 40-45 άτομα η κάθε μία, αναλαμβάνουν (με προκαθορισμένη σειρά ανά έτος) να πρωταγωνιστήσουν στον Βλάχικο γάμο. Από αυτές διαλέγεται ο γαμπρός. H νύφη δεν είναι πλέον άνδρας ντυμένος γυναίκα (όπως ήταν το έθιμο... και μάλιστα άνδρας με μουστάκι!). Ούτε καμία κοπέλα της Θήβας δέχεται να πάρει τη θέση της νύφης. Οπότε διαλέγουν «μοντέλο». Θα πρέπει επίσης να αναφέρουμε ότι σημαντική θέση στο τελετουργικό πέρα από τους Βλάχους και τους Λιάπηδες, έχουν οι Μακεδόνες με τις δικές τους στολές, ενώ το κατ' εξοχήν μουσικό όργανο του Βλάχικου γάμου δεν είναι το κλαρίνο, αλλά η πίπιζα।Οι... διαδικασίες αυτού του γάμου ολοκληρώνονται την Καθαρά Δευτέρα. Μία πολύχρωμη γαμήλια πομπή θα ξεκινήσει από την εκκλησία της «Αγιά Τριάδας» προς τον δρόμο του Επαμεινώνδα όπου είναι τα «κονάκια» των συμπεθέρων. Ο γαμπρός θα... ξυριστεί, δύο συμπέθεροι θα έχουν έναν διασκεδαστικό διάλογο για το «ελάττωμα» της νύφης, όμως τελικά θα τα «συμφωνήσουν» και το γλέντι θα κορυφωθεί στον δρόμο του Επαμεινώνδα. Το απόγευμα δεν πρέπει να χάσετε τον «χορό του πεθαμένου». Πρόκειται για άλλο ένα παλαιό έθιμο που συμβολίζει το θάνατο του χειμώνα και τη γέννηση της άνοιξης.
«Αλευροπόλεμος» στο Γαλαξείδι
Πρόκειται για μια γιορταστική εκδήλωση της Καθαράς Δευτέρας, που κρατά τις ρίζες του από το 1801. Οι λάτρεις του καρναβαλιού δεν παίζουν με τις σερπαντίνες και το χαρτοπόλεμο, αλλά με το αλεύρι, που πετιέται σε γενναιόδωρες ποσότητες μεταξύ των καρναβαλιστών την ώρα που χορεύουν σε ξεχωριστούς κύκλους οι άντρες και οι γυναίκες - όλοι τους πρέπει να είναι μουτζουρωμένοι με κάρβουνο στο πρόσωπο. Τα τελευταία χρόνια, εκτός από κάρβουνο, τα πρόσωπα είναι κρυμμένα πίσω από ένα σωρό άλλα απίθανα και διασκεδαστικά υλικά, όπως το λουλάκι, το βερνίκι των παπουτσιών και η ώχρα.
ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ
«Το Γαϊτανάκι» στη Λειβαδιά
Την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, οργανώνεται το "Γαϊτανάκι". Πρόκειται για παράδοση που τηρούνταν μέχρι και μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στη Λειβαδιά και η οποία αναβιώνει τα τελευταία χρόνια. Οι γείτονες στις συνοικίες της πόλης προετοιμάζουν το Γαϊτανάκι τους μαζί με άρματα και μασκαράτες και παρελαύνουν προς την κεντρική πλατεία όπου πλέκονται τα Γαϊτανάκια.Κάθε χρόνο οργανώνονται και κάποια "γεγονότα" όπως διαγωνισμός για τη βράβευση της καλύτερης ομάδας, αναπαράσταση ποδοσφαιρικού αγώνα από ηλικιωμένες γυναίκες, παρουσίαση αποκριάτικων σκηνών, τραγούδια (αποκριάτικα της περιοχής με πειρακτικό περιεχόμενο) και παντομίμες από τους μασκαράδες, γλέντι με λαϊκούς οργανοπαίχτες κ.λ.π..
«Βλάχικος Γάμος» στη Θήβα
Δεν πρόκειται για έναν «γάμο για τα καρναβάλια», αλλά για αναπαράσταση ενός εθίμου που φθάνει στις ημέρες μας περίπου από το 1830, μετά την απελευθέρωση των ορεινών περιοχών. Το τελετουργικό, παρά το γεγονός ότι μεταφέρθηκε εδώ από τους Βλάχους των περιοχών Μακεδονίας - Ηπείρου - Θεσσαλίας, ενσωματώθηκε εύκολα στον κάμπο της Βοιωτίας.Από τα Βουκόλια της Θήβας (αρχαία διονυσιακή γιορτή που κατέληγε σε γάμο) μέχρι το Βλάχικο γάμο με το γαϊτανάκι, την πομπή, τον Πανούση-σάτυρο, το χορό του πεθαμένου, η απόσταση δεν φαίνεται καθόλου μεγάλη. Οι ομοιότητες με τις ανοιξιάτικες διονυσιακές γιορτές της γονιμότητας και ανανέωσης είναι πολλές.Στις μέρες μας 9 διευρυμένες «οικογένειες» της Θήβας, με 40-45 άτομα η κάθε μία, αναλαμβάνουν (με προκαθορισμένη σειρά ανά έτος) να πρωταγωνιστήσουν στον Βλάχικο γάμο. Από αυτές διαλέγεται ο γαμπρός. H νύφη δεν είναι πλέον άνδρας ντυμένος γυναίκα (όπως ήταν το έθιμο... και μάλιστα άνδρας με μουστάκι!). Ούτε καμία κοπέλα της Θήβας δέχεται να πάρει τη θέση της νύφης. Οπότε διαλέγουν «μοντέλο». Θα πρέπει επίσης να αναφέρουμε ότι σημαντική θέση στο τελετουργικό πέρα από τους Βλάχους και τους Λιάπηδες, έχουν οι Μακεδόνες με τις δικές τους στολές, ενώ το κατ' εξοχήν μουσικό όργανο του Βλάχικου γάμου δεν είναι το κλαρίνο, αλλά η πίπιζα।Οι... διαδικασίες αυτού του γάμου ολοκληρώνονται την Καθαρά Δευτέρα. Μία πολύχρωμη γαμήλια πομπή θα ξεκινήσει από την εκκλησία της «Αγιά Τριάδας» προς τον δρόμο του Επαμεινώνδα όπου είναι τα «κονάκια» των συμπεθέρων. Ο γαμπρός θα... ξυριστεί, δύο συμπέθεροι θα έχουν έναν διασκεδαστικό διάλογο για το «ελάττωμα» της νύφης, όμως τελικά θα τα «συμφωνήσουν» και το γλέντι θα κορυφωθεί στον δρόμο του Επαμεινώνδα. Το απόγευμα δεν πρέπει να χάσετε τον «χορό του πεθαμένου». Πρόκειται για άλλο ένα παλαιό έθιμο που συμβολίζει το θάνατο του χειμώνα και τη γέννηση της άνοιξης.
«Αλευροπόλεμος» στο Γαλαξείδι
Πρόκειται για μια γιορταστική εκδήλωση της Καθαράς Δευτέρας, που κρατά τις ρίζες του από το 1801. Οι λάτρεις του καρναβαλιού δεν παίζουν με τις σερπαντίνες και το χαρτοπόλεμο, αλλά με το αλεύρι, που πετιέται σε γενναιόδωρες ποσότητες μεταξύ των καρναβαλιστών την ώρα που χορεύουν σε ξεχωριστούς κύκλους οι άντρες και οι γυναίκες - όλοι τους πρέπει να είναι μουτζουρωμένοι με κάρβουνο στο πρόσωπο. Τα τελευταία χρόνια, εκτός από κάρβουνο, τα πρόσωπα είναι κρυμμένα πίσω από ένα σωρό άλλα απίθανα και διασκεδαστικά υλικά, όπως το λουλάκι, το βερνίκι των παπουτσιών και η ώχρα.
Δευτέρα 20 Φεβρουαρίου 2012
ΤΑ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ ΜΑΣ
Με αφορμή μια ενότητα στη Μελέτη Περιβάλλοντος για το λύκο θυμηθήκαμε την ώρα της Φιλαναγνωσίας τα παραμύθια:
«Ο λύκος και τα εφτά κατσικάκια», «Η Κοκκινοσκουφίτσα», «Τα τρία γουρουνάκια», στα οποία ο λύκος είναι ο κακός του παραμυθιού.
Ύστερα άλλα παιδιά διαβάσαμε κι άλλα αφηγηθήκαμε τα παραμύθια:
«Ο καλλιεργημένος λύκος», «Τα τρία μικρά λυκάκια», «Ο λύκος που ήθελε να γίνει δήμαρχος», «Ένας πολύ γλυκός λύκος», στα οποία ο λύκος είναι εντελώς διαφορετικός.
Ακούσαμε το:
«Ο Πέτρος και ο λύκος» - πόσο μας άρεσε!
«Ο λύκος και τα εφτά κατσικάκια», «Η Κοκκινοσκουφίτσα», «Τα τρία γουρουνάκια», στα οποία ο λύκος είναι ο κακός του παραμυθιού.
Ύστερα άλλα παιδιά διαβάσαμε κι άλλα αφηγηθήκαμε τα παραμύθια:
«Ο καλλιεργημένος λύκος», «Τα τρία μικρά λυκάκια», «Ο λύκος που ήθελε να γίνει δήμαρχος», «Ένας πολύ γλυκός λύκος», στα οποία ο λύκος είναι εντελώς διαφορετικός.
Ακούσαμε το:
«Ο Πέτρος και ο λύκος» - πόσο μας άρεσε!
Γράψαμε και εικονογραφήσαμε τα δικά μας παραμύθια (παραμύθι από την ανάποδη, παραμυθοσαλάτα), τα κάναμε βιβλιαράκι, τα παρουσιάσαμε μέσα στην τάξη και τέλος τα χαρίσαμε στη δανειστική βιβλιοθήκη της τάξης μας για να τα χαρούν όλοι/ες συμμαθητές/τριες μας.
Σας παρουσιάζουμε ένα μέρος της προσπάθειάς μας.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)